Kredyt hipoteczny w związku nieformalnym

Coraz więcej osób decyduje się na życie w związkach nieformalnych. Pomijając powody, którymi kierują się podejmując taką decyzję, chciałabym omówić konsekwencje finansowe i prawne zakupu nieruchomości na kredyt przez osoby, które wybrały taki sposób na wspólne życie. Taka transakcja jak najbardziej jest możliwa i jest powszechnie akceptowana przez banki.

Kupując wspólnie nieruchomość, szczególnie na kredyt, powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę z konsekwencji takiej decyzji. Nie mam tutaj na myśli kwestii trwałości takich związków – zakładam, że jeżeli zostaje podjęta wspólnie tak poważna decyzja, to partnerzy mają zamiar być razem co najmniej tak długo jak statystyczne małżeństwo (albo nawet dłużej).  

Zacznijmy od tego, czym różni się taka transakcja w porównaniu do zakupu nieruchomości przez małżeństwo. Przede wszystkim majątek nabywany w małżeństwie stanowi majątek wspólny małżonków, o ile ustawowa wspólnota majątkowa nie została ograniczona poprzez np. umowę majątkową małżeńską. W przypadku pary w związku nieformalnym zakup odbywa się na zasadzie udziałów, z reguły każdy partner nabywa 50% nieruchomości. Warto wiedzieć, że udziały wcale nie muszą być równe. Jeżeli np. jeden  z partnerów angażuje wkład własny, jego  udział może być wyższy.

Podstawową kwestią, którą na pewno należy przemyśleć i uregulować przy takiej transakcji, jest sprawa dziedziczenia. Małżonkowie dziedziczą po sobie z mocy ustawy, o ile nie jest to ograniczone testamentem. W związku nieformalnym może dojść do sytuacji, gdy wskutek zgonu partnera część naszego wspólnego mieszkania odziedziczy jej/jego rodzina. Dodatkowo kredyt na zakup lokalu nadal obciąża pozostałego przy życiu kredytobiorcę (solidarnie ze spadkobiercami partnera).

Oczywiście można się przed taką sytuacją zabezpieczyć poprzez sporządzenie testamentu. Nadal jednak pozostaje kwestia podatku od spadków i darowizn, który w przypadku osób niespokrewnionych, a tak polskie prawo traktuje nawet wieloletnich partnerów, może być poważnym wydatkiem. Kwota wolna od podatku dla tej grupy podatkowej to 4.902 zł. Dla spadku o wartości ponad 20.556 zł podatek od spadku wynosi 2.877,90 zł i 20 % od nadwyżki ponad kwotę 20.556 zł. Przykładowo dla wartości spadku po odjęciu kwoty wolnej od podatku 500.000 zł podatek będzie wynosił 98.766,70 zł. Oczywiście, jeżeli dziedziczymy nieruchomość obciążoną kredytem, to podatek będzie obliczony od wartości udziału po potrąceniu kwoty kredytu, która przypada na zakup tego udziału, może się więc okazać, że podatku nie będzie w ogóle. Zakup wspólnej nieruchomości na kredyt ma więc sens – pozwala uniknąć podatku, który wystąpiłby, gdyby nieruchomość została zakupiona za gotówkę.

Zaciągając wspólny kredyt musimy także myśleć o zabezpieczeniu naszego partnera materialnie, tak żeby w przypadku, gdy coś się wydarzy, nasz partner był zdolny do samodzielnej obsługi kredytu. W przypadku związków nieformalnych bardzo dobrym rozwiązaniem są polisy na życie. Osoba wskazana na polisie jako uposażona ma prawo do uzyskania odszkodowania i co ważne odszkodowanie to nie jest objęte prawem spadkowym, co oznacza, że w tym przypadku nasz partner nie będzie obciążony podatkiem od spadków i darowizn. Zasada ta obowiązuje także w przypadku produktów inwestycyjnych „ubranych” w polisę.

Podsumowując – w każdym związku, czy usankcjonowanym prawnie, czy też nieformalnym, należy myśleć o zabezpieczeniu partnera na wypadek naszej śmierci lub niezdolności do pracy, jednak o związki małżeńskie zadbał ustawodawca, w związku nieformalnym partnerzy muszą sami zadbać o interes i bezpieczeństwo swojego partnera.