BIK scoring - czyli od czego zależy punktacja w BIK

Czym jest scoring BIK i dlaczego warto budować wiarygodność kredytową

Kluczowymi elementami branymi pod uwagę przez bank w przypadku podejmowania decyzji o przyznaniu lub nieprzyznaniu kredytu są zdolność kredytowa oraz wiarygodność jako dłużnika. W przypadku zdolności kredytowej każdy bank działa na indywidualnych zasadach, natomiast w przypadku weryfikacji klienta jako dłużnika stosuje weryfikację centralną, czyli w Biurze Informacji Kredytowej. Decydując się na wzięcie kredytu hipotecznego warto wcześniej zadbać o to, by ocena w BIK była jak najlepsza. Zbyt niska ocena może okazać się decydująca nawet jeśli klient dysponuje wysokimi dochodami. Sposób oceny klienta przez BIK jest jednak bardzo złożony i wzór według się odbywa nie jest dostępny publicznie. Każdy przypadek jest indywidualny i trzeba o tym pamiętać.

Czy jednak jest ten scoring? Warto w tym przypadku skorzystać z definicji przygotowanej przez samo Biuro Informacji Kredytowej, która brzmi: „Scoring jest metodą punktowej oceny ryzyka kredytowego. Polega ona na określeniu wiarygodności kredytowej Klienta na podstawie porównania jego profilu z profilem Klientów, którzy już otrzymali kredyty. Im bardziej profil danego Klienta jest podobny do profilu Klientów terminowo spłacających swoje kredyty w przeszłości, tym lepszą ocenę punktową otrzyma ten Klient.” Z powyższej definicji wynika więc, że choć dla scoringu duże znaczenie ma to, jak dany klient wywiązuje się ze swoich zobowiązań, to wiele zależy także od innych czynników.

W trakcie obliczania scoringu dla każdego klienta BIK zwraca uwagę przede wszystkim na terminowość spłacania zobowiązania, skłonność do zadłużania się oraz przekraczanie limitów debetowych na kontach i kredytowych na kartach. Jak wspomniano w definicji scoring zależy także od innych, podobnych osób. Najprawdopodobniej BIK określa podobieństwo na podstawie podobnego wieku, liczby zobowiązań czy innych charakterystycznych dla danej grupy cech. Może więc zdarzyć się tak, że z powodu pecha zostanie się przypisanym do grupy, w której spłacalność zobowiązań jest na bardzo niskim poziomie i może to wpłynąć negatywnie na scoring. Scoring może się zmieniać także z upływem czasu. Jeśli na przykład klient zakwalifikowany wcześniej do nierzetelnej grupy 31-35 lat, skończy trzydziesty piąty rok życia, to zostanie zaliczony do grupy 36-44, której spłacalność jest już lepsza i dzięki temu zwiększy się jej scoring.

Scoring w BIK ma bardzo duże znaczenie w uzyskiwaniu kredytu, a także jego warunków. Dobry scoring pomoże uzyskać kredyt na dobrych warunkach, natomiast słaby wynik punktowy może uniemożliwić uzyskanie kredytu. Elementy, które obniżają scoring BIK to: opóźnienia w spłacie kredytów, ilość kredytów z opóźnieniami, wysokość kwot z opóźnieniem, długość opóźnienia, długość okresu jaki minął pomiędzy jednym opóźnieniem a drugim, przekroczenie limitu kredytowego i kwota tego przekroczenia, długość okresu, po którym nastąpiło kolejne przekroczenie limitu.

Scoring w BIK przedstawiany jest w dwóch postaciach: albo w postaci gwiazdek (od jednej do pięciu), albo w postaci punktów (od minimalnej liczby 192 do maksymalnej 631). Ilość punktów ma przełożenie na ilość gwiazdek i odwrotnie. I tak: Od 192 do 279 punktów to jedna gwiazdka; od 280 do 367 punktów to dwie gwiazdki; od 368 do 455 punktów to trzy gwiazdki; od 456 do 543 punktów to cztery gwiazdki oraz od 544 do 631 punktów to pięć gwiazdek. Według danych podawanych przez Biuro Informacji Kredytowej średnia ocena dla Polaków to 528,8 punktów czyli 4 gwiazdki. Wynika z nich, że ponad połowa Polaków ma pomiędzy 516 a 569 punktów, tylko 3% osób ma ocenę powyżej 600 punktów, a tylko 0,5% osób poniżej 299 punktów.

Scoring dla danego klienta wyliczany jest po każdym zapytaniu o jego status. Oznacza to, że jego wartość zmienia się dynamicznie, a wpływ na jego wysokość można mieć także ilość zapytań o niego złożona przez różne banki. W momencie nie posiadania żadnego kredytu BIK aktualizuje scoring w momencie składania wniosku kredytowego, a następnie po zaciągnięciu kredytu. W sytuacji gdy istnieje już jakieś zobowiązanie to bank powinien przynajmniej raz w miesiącu aktualizować dane dotyczące kredytu. Największe problemy mają osoby, których opóźnienia w płatnościach przekraczają 60 dni.

Kluczową kwestią w długości przetwarzania i udostępniania przez BIK danych klienta jest to czy podpisywaniu zobowiązania kredytowego wyraził on zgodę na takie przetwarzanie po zakończeniu takiego zobowiązania. Taka zgoda może być pomocna w przypadku gdy regularnie spłaca się swoje zobowiązania i po ich zakończeniu w BIK zostaje o tym informacja, co pozytywnie wpływa na ocenę wiarygodności. W określonych przypadkach BIK może przetwarzać dane klienta bez jego zgody, jednak nie są one raczej pozytywne. Chodzi tutaj o nieregulowanie swoich zobowiązań, a także gdy klient dopuścił się zwłoki powyżej 60 dni oraz gdy upłynęło 30 dni od momentu poinformowania go przez kredytodawcę o zamiarze przetwarzania danych bez zgody. Dane takie przechowywane są przez 5 lat.

Każda osoba ma możliwość samodzielnego sprawdzenia swojego scoringu w dowolnym momencie, zamawiając w BIK raport z oceną wiarygodności kredytowej. Dostępnych jest kilka rodzajów takiego raportu.

• Informacja ustawowa – podstawowy typ raportu, do którego każdy ma prawo bezpłatnego dostępu raz na 6 miesięcy. Zawarte są w nim podstawowe dane o kredytobiorcy oraz jego historii kredytowej.
• Raport PLUS – pełny raport historii kredytowej. Znajduje się w nim podsumowanie ze szczegółową liczbą zobowiązań klientów. Raport taki nie zawiera informacji o ocenie punktowej, czyli scoringu.
• Raport PLUS z informacją o ocenie punktowej – pełny raport wraz ze scoringiem w postaci punktowej. Oba raporty PLUS można otrzymać w wersji polskiej, angielskiej lub polsko-angielskiej.

Raport BIK można zamówić na dwa sposoby – albo bezpośrednio w BIK, albo w banku współpracującym z BIK. Zamawianie raportu w BIK jest bardzo czasochłonne. Najpierw na stronie http://www.bik.pl należy wypełnić wniosek, który następnie należy wydrukować, ręcznie podpisać, a następnie wysłać tradycyjną pocztą do BIK. Należy także opłacić raport, jednak BIK nie obsługuje płatności przez Internet, dlatego trzeba osobiście wykonać przelew ze swojego konta. Raport następnie można odebrać w biurze obsługi klienta BIK-u lub poczekać na dostarczenie go pocztą. Procedura uzyskiwania takiego raportu jest zdecydowanie prostsza w przypadku czynienia tego w banku współpracującym z BIK-iem.

Dane raportu podzielone są na kilka części: dane osobowe, informacje o ocenie punktowej, dane sumaryczne dotyczące ilości zapytań kredytowych, zapytań monitorujących oraz ilości kredytów (podział na ratalne, limity i pozostałe), dane dotyczące zapytań kredytowych, dane dotyczące rachunków kredytowych oraz dane dotyczące rachunków kredytowych zamkniętych.

Czym jest scoring BIK i dlaczego warto budować wiarygodność kredytową

Kluczowymi elementami branymi pod uwagę przez bank w przypadku podejmowania decyzji o przyznaniu lub nieprzyznaniu kredytu są zdolność kredytowa oraz wiarygodność jako dłużnika. W przypadku zdolności kredytowej każdy bank działa na indywidualnych zasadach, natomiast w przypadku weryfikacji klienta jako dłużnika stosuje weryfikację centralną, czyli w Biurze Informacji Kredytowej. Decydując się na wzięcie kredytu hipotecznego warto wcześniej zadbać o to, by ocena w BIK była jak najlepsza. Zbyt niska ocena może okazać się decydująca nawet jeśli klient dysponuje wysokimi dochodami. Sposób oceny klienta przez BIK jest jednak bardzo złożony i wzór według się odbywa nie jest dostępny publicznie. Każdy przypadek jest indywidualny i trzeba o tym pamiętać.

Czy jednak jest ten scoring? Warto w tym przypadku skorzystać z definicji przygotowanej przez samo Biuro Informacji Kredytowej, która brzmi: „Scoring jest metodą punktowej oceny ryzyka kredytowego. Polega ona na określeniu wiarygodności kredytowej Klienta na podstawie porównania jego profilu z profilem Klientów, którzy już otrzymali kredyty. Im bardziej profil danego Klienta jest podobny do profilu Klientów terminowo spłacających swoje kredyty w przeszłości, tym lepszą ocenę punktową otrzyma ten Klient.” Z powyższej definicji wynika więc, że choć dla scoringu duże znaczenie ma to, jak dany klient wywiązuje się ze swoich zobowiązań, to wiele zależy także od innych czynników.

W trakcie obliczania scoringu dla każdego klienta BIK zwraca uwagę przede wszystkim na terminowość spłacania zobowiązania, skłonność do zadłużania się oraz przekraczanie limitów debetowych na kontach i kredytowych na kartach. Jak wspomniano w definicji scoring zależy także od innych, podobnych osób. Najprawdopodobniej BIK określa podobieństwo na podstawie podobnego wieku, liczby zobowiązań czy innych charakterystycznych dla danej grupy cech. Może więc zdarzyć się tak, że z powodu pecha zostanie się przypisanym do grupy, w której spłacalność zobowiązań jest na bardzo niskim poziomie i może to wpłynąć negatywnie na scoring. Scoring może się zmieniać także z upływem czasu. Jeśli na przykład klient zakwalifikowany wcześniej do nierzetelnej grupy 31-35 lat, skończy trzydziesty piąty rok życia, to zostanie zaliczony do grupy 36-44, której spłacalność jest już lepsza i dzięki temu zwiększy się jej scoring.

Scoring w BIK ma bardzo duże znaczenie w uzyskiwaniu kredytu, a także jego warunków. Dobry scoring pomoże uzyskać kredyt na dobrych warunkach, natomiast słaby wynik punktowy może uniemożliwić uzyskanie kredytu. Elementy, które obniżają scoring BIK to: opóźnienia w spłacie kredytów, ilość kredytów z opóźnieniami, wysokość kwot z opóźnieniem, długość opóźnienia, długość okresu jaki minął pomiędzy jednym opóźnieniem a drugim, przekroczenie limitu kredytowego i kwota tego przekroczenia, długość okresu, po którym nastąpiło kolejne przekroczenie limitu.

Scoring w BIK przedstawiany jest w dwóch postaciach: albo w postaci gwiazdek (od jednej do pięciu), albo w postaci punktów (od minimalnej liczby 192 do maksymalnej 631). Ilość punktów ma przełożenie na ilość gwiazdek i odwrotnie. I tak: Od 192 do 279 punktów to jedna gwiazdka; od 280 do 367 punktów to dwie gwiazdki; od 368 do 455 punktów to trzy gwiazdki; od 456 do 543 punktów to cztery gwiazdki oraz od 544 do 631 punktów to pięć gwiazdek. Według danych podawanych przez Biuro Informacji Kredytowej średnia ocena dla Polaków to 528,8 punktów czyli 4 gwiazdki. Wynika z nich, że ponad połowa Polaków ma pomiędzy 516 a 569 punktów, tylko 3% osób ma ocenę powyżej 600 punktów, a tylko 0,5% osób poniżej 299 punktów.

Scoring dla danego klienta wyliczany jest po każdym zapytaniu o jego status. Oznacza to, że jego wartość zmienia się dynamicznie, a wpływ na jego wysokość można mieć także ilość zapytań o niego złożona przez różne banki. W momencie nie posiadania żadnego kredytu BIK aktualizuje scoring w momencie składania wniosku kredytowego, a następnie po zaciągnięciu kredytu. W sytuacji gdy istnieje już jakieś zobowiązanie to bank powinien przynajmniej raz w miesiącu aktualizować dane dotyczące kredytu. Największe problemy mają osoby, których opóźnienia w płatnościach przekraczają 60 dni.

Kluczową kwestią w długości przetwarzania i udostępniania przez BIK danych klienta jest to czy podpisywaniu zobowiązania kredytowego wyraził on zgodę na takie przetwarzanie po zakończeniu takiego zobowiązania. Taka zgoda może być pomocna w przypadku gdy regularnie spłaca się swoje zobowiązania i po ich zakończeniu w BIK zostaje o tym informacja, co pozytywnie wpływa na ocenę wiarygodności. W określonych przypadkach BIK może przetwarzać dane klienta bez jego zgody, jednak nie są one raczej pozytywne. Chodzi tutaj o nieregulowanie swoich zobowiązań, a także gdy klient dopuścił się zwłoki powyżej 60 dni oraz gdy upłynęło 30 dni od momentu poinformowania go przez kredytodawcę o zamiarze przetwarzania danych bez zgody. Dane takie przechowywane są przez 5 lat.

Jak sprawdzić punktację w BIK?

Każda osoba ma możliwość samodzielnego sprawdzenia swojego scoringu w dowolnym momencie, zamawiając w BIK raport z oceną wiarygodności kredytowej. Dostępnych jest kilka rodzajów takiego raportu.

• Informacja ustawowa – podstawowy typ raportu, do którego każdy ma prawo bezpłatnego dostępu raz na 6 miesięcy. Zawarte są w nim podstawowe dane o kredytobiorcy oraz jego historii kredytowej.
• Raport PLUS – pełny raport historii kredytowej. Znajduje się w nim podsumowanie ze szczegółową liczbą zobowiązań klientów. Raport taki nie zawiera informacji o ocenie punktowej, czyli scoringu.
• Raport PLUS z informacją o ocenie punktowej – pełny raport wraz ze scoringiem w postaci punktowej. Oba raporty PLUS można otrzymać w wersji polskiej, angielskiej lub polsko-angielskiej.

Jak zamówić raport BIK

Raport BIK można zamówić na dwa sposoby – albo bezpośrednio w BIK, albo w banku współpracującym z BIK. Zamawianie raportu w BIK jest bardzo czasochłonne. Najpierw na stronie http://www.bik.pl należy wypełnić wniosek, który następnie należy wydrukować, ręcznie podpisać, a następnie wysłać tradycyjną pocztą do BIK. Należy także opłacić raport, jednak BIK nie obsługuje płatności przez Internet, dlatego trzeba osobiście wykonać przelew ze swojego konta. Raport następnie można odebrać w biurze obsługi klienta BIK-u lub poczekać na dostarczenie go pocztą. Procedura uzyskiwania takiego raportu jest zdecydowanie prostsza w przypadku czynienia tego w banku współpracującym z BIK-iem.

Dane raportu podzielone są na kilka części: dane osobowe, informacje o ocenie punktowej, dane sumaryczne dotyczące ilości zapytań kredytowych, zapytań monitorujących oraz ilości kredytów (podział na ratalne, limity i pozostałe), dane dotyczące zapytań kredytowych, dane dotyczące rachunków kredytowych oraz dane dotyczące rachunków kredytowych zamkniętych.