Pożyczka rodzinna jako wsparcie w pozyskaniu kredytu – o czym warto wiedzieć?

Pożyczka rodzinna jako wsparcie w pozyskaniu kredytu – o czym warto wiedzieć?

Wnioskując o kredyt hipoteczny, trzeba posiadać zdolność kredytową, najlepiej historię kredytową oraz minimalny wymagany wkład własny. Obecnie w większości banków jest on ustanowiony na poziomie 20% wartości nieruchomości, zgodnie z Rekomendację S wydaną przez KNF. Prawo dokładnie określa, co może być wkładem własnym. Czy może to być pożyczka rodzinna?

Wkład własny przy kredycie hipotecznym to kwota, jaką kredytobiorca musi posiadać, starając się o zobowiązanie na zakup mieszkania. Najczęściej to gotówka odpowiadająca sumie 20% wartość nieruchomości. Jednak jako wkład własny mogą posłużyć także dobra materialne lub inna nieruchomość. Wkład własny to dla banku forma zabezpieczenia jego interesów oraz sposób na zmniejszenie ryzyka kredytowego. Jeśli kredytobiorca nie ma uzbieranych oszczędności, które mógłby wykorzystać na wkład własny, wtedy jako zabezpieczenie może zastosować:

• Darowiznę od najbliższej rodziny, która jest nieopodatkowana. Jeśli jednak przekracza kwotę 9637 zł, trzeba o tym powiadomić Urząd Skarbowy.
• Zabezpieczenie na innej nieruchomości, np. dom, mieszkanie lub inny wartościowy budynek. Może to być także nieruchomość bliskiej osoby, jeśli wyrazi na to zgodę.
• Oświadczenie o sprzedaży nieruchomości, jeśli posiadamy inna nieruchomość i zadeklarujemy, że ją sprzedamy, może to być zaliczone w poczet wkładu własnego.
• Działka budowlana.
• Środki poniesione na budowę nieruchomości.
• Środki na koncie IKE, IKZE lub PPK.
• Zastaw na obligacjach lub innych papierach wartościowych.

Co jednak z pożyczką rodzinną? Wyjaśniamy.

Pożyczka rodzinna – zasady

Pożyczka rodzinna to najprostszy sposób zdobycia pieniędzy. Oczywiście tylko w przypadku, gdy mamy od kogo pożyczyć. Najczęściej pożyczamy pieniądze od rodziców, rodzeństwa, bliskiej rodziny lub od przyjaciół czy znajomych. Z takiego rodzaju pożyczki korzystamy, gdy nasza zdolność kredytowa nie pozwala na otrzymanie kredytu w banku, mamy inne zadłużenia lub mamy niskie dochody. Pożyczka, w tym także pożyczka rodzinna, to zobowiązanie, które powinno być potwierdzone umową pisemną lub ustną, jeśli pożyczona kwota nie przekracza 1 tys. zł. Umowa pożyczkowa jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego, jest zawierana pomiędzy pożyczkodawcą (w tym przypadku kimś z rodziny, np. mamą, tatą, siostra lub ciotką) a pożyczkobiorcą, czyli osobą, która potrzebuje gotówki. Główną zasadą pożyczki jest przekazanie przez pożyczkodawcę ustalonej kwoty pieniędzy lub dóbr materialnych na rzecz pożyczkobiorcy. W ramach umowy pożyczki pożyczający zobowiązuje się do zwrotu przedmiotu umowy w terminie określonym w umowie i wysokości tam oznaczonej.

Podatek od pożyczki rodzinnej

Podatek od pożyczki rodzinnej określają zasady opodatkowania podatkiem PCC określone ustawą z dnia 9 września 2020 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przepisy tam zawarte określają okoliczności powodujące powstanie obowiązku zapłaty podatku PCC, a także warunków uzyskania zwolnienia. Warto pamiętać, że obowiązek podatkowy każdorazowo spoczywa na pożyczkobiorcy. Wyjątkiem są w tym przypadku tylko pożyczki udzielone na podstawie umowy zawartej pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą na kwotę nieprzekraczającą 1 tys. zł.

Każdy, kto otrzyma pożyczkę od rodziny i nie dopełni formalności związanych z Urzędem Skarbowym, może zostać ukarany przez fiskusa w wysokości podatku do 20% sumy pożyczki. W przypadku pożyczki rodzinnej o zwolnieniu z podatku PCC decyduje kwota pożyczki oraz stopień pokrewieństwa łączący pożyczkodawcę i pożyczkobiorcę.

Grupa podatkowa a pożyczka w rodzinie

Pojęcie rodziny jest dość szeroko pojęte. Należą do niej najbliższe osoby jak małżonkowie, rodzeństwo, wstępni, zstępni, teściowie oraz małżonkowie zstępnych. Jednak umowa pożyczki może dotyczyć osób spokrewnionych w inny sposób, np. kuzyni. Kluczowe znaczenie w przypadku pożyczki ma grupa podatkowa, do której należą osoby zawierające umowę.

W I grupie podatkowej, w której znajdują się małżonkowie, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierb, synowa, zięć, macocha, ojczym, teściowe, kwota wolna od podatku PPC w przypadku pożyczki rodzinnej wynosi 9 637 zł. Oznacza to, że pożyczając taką sumę od bliskiej rodziny, nie musimy płacić podatku PCC i zgłaszać pożyczki do Urzędu Skarbowego. Jeśli suma zobowiązania jest wyższa, musimy zgłosić ją fiskusowi, ale możemy także skorzystać ze zwolnienia z podatku, jeśli złożymy deklarację PCC-3. Umowa pożyczki rodzinnej poza I grupą podatkową zawsze wymaga złożenia deklaracji PCC-3. Trzeba to zrobić w ciągu 14 dni od uzyskania zobowiązania, wymagane jest także zapłacenie podatku ze stawką 0,5%.

Pożyczka rodzinna a wkład własny

Pożyczka rodzinna według prawa nie może stanowić wkładu własnego przy kredycie hipotecznym. Warto pamiętać, że wnioskując w banku o zobowiązanie na mieszkanie, każdy kredytobiorca składa podpisaną przez siebie deklarację określającą pochodzenie środków finansujących wkład własny. Osobom, które poświadczą nieprawdę, grożą konsekwencje karne.

Dobrym sposobem na sfinansowanie wkładu własnego jest darowizna. Najlepiej, jeśli będą to środki otrzymane od najbliższej rodziny. W sytuacji, gdy otrzymamy je od rodzica, małżonka, dziadków czy rodzeństwa, wtedy będą one zwolnione z podatku do wysokości 19 274 zł. Aby jednak wszystko odbyło się zgodnie z prawem, warto spisać umowę darowizny. Dodatkowo cała procedura powinna zostać zgłoszona w Urzędzie Skarbowym. 

Wkład własny jest obecnie niezbędny przy kredycie hipotecznym w większość banków. Najczęściej jest nim gotówka odpowiadająca wymaganej kwocie. Jednak mogą nim być także inne dobra. Nie może wkładem własnym być pożyczka rodzinna. Warto pamiętać, że każde takie udokumentowane zobowiązanie musi być zgłoszone do Urzędu Skarbowego i będzie brane pod uwagę przez bank przy wyliczaniu zdolności kredytowej. Jeśli brakuje nam pieniędzy na wkład własny, można negocjować z bankiem jego obniżenie, jednak warunkiem takiego rozwiązania jest ubezpieczenie niskiego wkładu własnego.