Czym jest dochód dyspozycyjny?

Dochód dyspozycyjny inaczej jest określany jako dochód rozporządzalny. To wolne środki, które pozostają do dyspozycji kredytobiorcy po odliczeniu od dochodu netto stałych obciążeń oraz spłacanych zobowiązań.

W 2021 roku przeciętny miesięczny dochód dyspozycyjny na osobę wyniósł 2061,93 zł. Oznacza to, że tyle pieniędzy zostaje  kieszeniach Polaków na wydatki oraz gromadzenie oszczędności. W 2020 roku dochód rozporządzalny wyniósł 1919 zł, a w roku 2019 było niższy i wynosił 1819 zł. Dochód dyspozycyjny w 2005 roku wynosił 761 zł, w 2010 – 1201 zł, a w 2015 roku – 1386 zł (źródło: https://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/obwieszczenie-w-sprawie-przecietnego-miesiecznego-dochodu-rozporzadzalnego-na-1-osobe-ogolem-w-2021-roku,294,8.html).

Co to jest dochód dyspozycyjny?

Dochód dyspozycyjny (rozporządzalny) to suma dochodów gospodarstwa domowego pochodzących z różnych źródeł, pomniejszona o obciążenia podatkowe, a także składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jest to ta część dochodu gospodarstwa domowego, którą można przeznaczyć na wydatki lub przyrost oszczędności. Dochód dyspozycyjny to środki pozostające do dyspozycji kredytobiorcy po spłacie rat kredytu oraz innych zobowiązań. Wysokość dochodu dyspozycyjnego ma duże znaczenie przy ubieganiu się o kredyt, zwłaszcza przy kredycie hipotecznym. Wysokość takiego dochodu jest przydatna przy określaniu poziomu raty odpowiedniego dla kredytobiorcy. Od dochodu dyspozycyjnego zależy kwota udzielonego kredytu oraz okres, na jaki zostanie rozłożone zobowiązanie.

Jak obliczyć dochód dyspozycyjny?

Obliczenie dochodu dyspozycyjnego nie jest trudne. Jak obliczyć dochód dyspozycyjny? W tym celu wystarczy od łącznego dochodu netto uzyskiwanego ze wszystkich źródeł odjąć raty spłacanych zobowiązań finansowych oraz inne stałe obciążenia jak miesięczne wydatki poniesione na utrzymanie mieszkania. Za stałe wydatki uważane są m.in. opłata za wodę, prąd, gaz, internet, telewizja, telefon, czynsz za mieszkanie, raty ubezpieczenia, kredytu, wydatki poniesione na paliwo oraz związane z komunikacją miejską. W sytuacji, gdy jedna osoba ze wszystkich źródeł ma przychody w wysokości 7 tys. zł, a co miesiąc wydaje 4 tys. na wydatki stałe i inne zobowiązania, wtedy jej dochód dyspozycyjny wynosi 3 tys. zł.

Dochód dyspozycyjny a zdolność kredytowa

Każdy bank indywidualnie ustala graniczny, akceptowalny poziom dochodu dyspozycyjnego. Komisja Nadzoru Finansowego wskazuje, aby szczególnie weryfikować klientów, których obciążenia kredytowe wynoszą więcej niż 40% dochodu netto. Każda instytucja finansowa może stosować inne kryteria i mieć bardziej lub mniej zaostrzone wymogi w zakresie przyznawania kredytów oraz oceny zdolności kredytowej. Jednak zanim bank podejmie decyzję o przyznaniu kredytu, weźmie także inne kwestie pod uwagę. Pierwszą z nich jest wyliczenie zdolności kredytowej, czyli porównanie dochodu wnioskodawcy z jego wydatkami. Dzięki temu instytucja finansowa może sprawdzić, czy kredytobiorca ma wystarczająco wysoki dochód, aby z niego pokryć stałe zobowiązania i wygospodarować środki na spłatę kolejnej raty kredytu. W ten sposób bank wylicza dochód dyspozycyjny klienta.

Dochód dyspozycyjny a wskaźnik DI

Pytając, co to jest dochód dyspozycyjny, nie można pominąć ważnego elementu, który pomaga ocenić zdolność kredytową kredytobiorcy i jest istotnym parametrem dochodu dyspozycyjnego. Wskaźnik DI, w języku angielskim określany jako Disposable Income, jest wykładnią dochodu dyspozycyjnego. Za jego pomocą można wyliczyć, jaka część miesięcznego dochodu pozostanie kredytobiorcy do dyspozycji po uregulowaniu wszystkich zobowiązań finansowych, do których należą m.in.  raty, rachunki, czynsz, alimenty i inne obciążenia miesięczne.

Jak planować dochód dyspozycyjny?

Gospodarowanie budżetem domowym nie jest proste, a planowanie go tak, aby po opłaceniu wszystkich zobowiązań i rachunków został nam dochód dyspozycyjny, jest jeszcze trudniejsze. Jednak można to zrobić, planując comiesięczne wydatki. Znając wysokość środków, jakimi dysponujemy, możemy na początku miesiąca zaplanować, ile i na co wydamy. Jeśli będziemy sztywno trzymać się wprowadzonych zasad, może  się okazać, że nasz dochód dyspozycyjny jest wyższy niż wcześniej. Takie planowanie środków pozwala uniknąć sytuacji, że w trakcie miesiąca wydamy pieniądze przeznaczone na oszczędzanie lub inny cel. Dodatkowo dzięki temu zyskujemy lepsze zaplecze finansowe, możemy zaoszczędzić na wkład własny, jeśli planujemy wzięcie kredytu hipotecznego, a do tego zwiększamy swoją zdolność kredytową.

Dochód dyspozycyjny a inne parametry określające zdolność kredytową

Dochód dyspozycyjny i wskaźnik DI to tylko jedne z wielu parametrów branych pod uwagę przez bank przy wyliczaniu zdolności kredytowej. Aby określić sytuację finansową kredytobiorcy, instytucja finansowa korzysta także ze wskaźnika DTI, który określa stosunek zobowiązań do dochodów w skali miesiąca. Innym parametrem jest Dstl określający stosunek zobowiązań do dochodów w skali roku. Natomiast przy kredycie hipotecznym banki korzystają ze wskaźnika LtV, który określa stosunek kwoty kredytu hipotecznego do wartości zabezpieczenia, czyli wartości nieruchomości, na której będzie ustanowiona hipoteka.

Dochód dyspozycyjny to dochód, którym może dysponować konsument po odliczeniu różnych zobowiązań i wydatków Jest to także ważny wskaźnik brany pod uwagę przez bank przy wyliczaniu zdolności kredytowej i udzielaniu kredytu. Im wyższy dochód dyspozycyjny, tym większa szansa na kredyt.